Cildiniz zaman zaman kaşınıyor ve kızarıyorsa egzamanız olabilir. Bu cilt durumu, özelliklerle çocuklarda çok yaygın olsa da yetişkinler de bunu yaşayabilir. Özellikle pandemiyle geçen iki yılın ardından, sürekli el yıkamaya bağlı olarak çoğu kişinin ellerinde kuruluk, kaşıntı ve kızarıklık şikayetleri yaşadığını biliyoruz. Peki tüm bunlar egzamanız olduğu anlamına mı geliyor?
Elde egzama hakkında daha fazlasını keşfetmek için okumaya devam edin.
Elde egzama nedir?
El dermatiti olarak da bilinen elde egzama, avuç içi veya parmaklarda kaşıntılı kabarcıklara ve döküntülere neden olan iltihabi bir durum. Zaman zaman acı verici ve başkaları tarafından görülebildiği için rahatsız edici olabilir. Bu yaygın cilt durumu, her yaştan insanı etkileyebilir. Kroniktir ve kişinin hayatı boyunca belli dönemlerde alevlenip sönerek devam eder.
Elde egzama özellikle atopik egzama öyküsü olan, su ve kimyasallarla sık temas eden kişilerde daha sık görülür. Bu grup kuaförler, temizlik çalışanları, şefler ve sağlık profesyonellerini içerebilir. El egzaması bulaşıcı değildir ancak kişinin yaşam kalitesini düşürebilir.
Elde egzama çeşitleri nelerdir?
Elde egzama nedir, artık biliyorsunuz. Peki çeşitleri neler? Söz konusu elde egzama olduğunda sebebe bağlı olarak birkaç farklı egzama türü ellerinizi etkileyebilir:
Tahriş edici kontakt dermatit (veya tahriş edici egzama): Cildinizi tahriş eden toz veya kimyasal maddeler gibi bir şeyle temas ettiğinizde ortaya çıkar. Ellerinizi çok yıkadığınız için bile bu tür bir durum yaşayabilirsiniz. Bunu yapmak cildinizin koruyucu bariyerine zarar vererek egzamaya neden olabilir.
Alerjik kontakt dermatit (veya alerjik egzama): Etrafınızdaki bir şeye alerjik reaksiyondan kaynaklanır. Yaygın nedenler arasında nikel, kokular, kauçuk ve bazı bitkiler bulunur.
Dishidrotik dermatit (veya pomfoliks egzaması): Genellikle avuç içlerinde ve parmakların kenarlarında kaşıntılı, sulu kabarcıklara neden olur. Bunu vücudunuzdaki başka bir noktada farklı türde bir egzama ile birlikte yaşayabilirsiniz. Döngüler halinde gelebilir ve özellikle 40 yaşından önce görülür. Doktorlar buna neyin sebep olduğundan hala tam olarak emin değiller. Ancak metaller, alerjiler, stres, ısı ve terleme gibi nedenlerin onu daha da kötüleştirebileceği fikrindeler.
Elde egzama neden olur?
Elde egzama, aşırı reaktif bir bağışıklık sistemine sahip kişilerde gelişen inflamatuar bir cilt durumu olarak tanımlanmakta. Bir kişi cildi tahriş edebilecek bir şeye dokunduğunda, bağışıklık sistemi kaşınmaya ve kızarıklığa neden olan inflamatuar bir yanıt üretir. PMC’de yayınlanan 2016 tarihli bir araştırma, egzaması olan kişilerin siğiller, atlet ayağı ve uçuk gibi diğer cilt enfeksiyonlarını geliştirmeye daha yatkın olabileceğini gösteriyor (*). Bunun nedeni ise vücutlarında koruyucu bir bariyer oluşturan ve cildi enfeksiyonlardan koruyan bir protein olarak bilinen filaggrin miktarının yetersiz olması.
Elde egzamaya tam olarak neyin sebep olduğu tıp dünyasında hala tam olarak bilinmiyor. Ancak bazı araştırmacılar genlerin ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun iltihaplanmaya ve alerjik reaksiyona yol açabileceğine inanıyor. Elde egzama neden olur sorusuna yanıt olabilecek bazı nedenleri şu şekilde sıralamak mümkün:
- Kimyasallar ve tahriş edici maddeler: Deterjan veya sabunla çalışan kişilerin ellerinde egzama gelişme olasılığı daha yüksek.
- Su: Amerikan Dermatoloji Akademisi'ne (AAD) göre her şey cildi tahriş edebilir ve egzama alevlenmesine neden olabilir. Ellerini sık sık yıkayan ve kurulayan kişiler el egzamasına daha yatkındır.
- Stres: Kişi stresli olduğunda, vücut kortizol ve epinefrin adı verilen iki hormon üretir. Bunlar bağışıklık sistemini baskılar ve cilt iltihabına neden olur. Bazen yüksek düzeyde stres, ciltte kaşıntılı kabarcıklara neden olan yaygın bir egzama türü olan dishidrotik egzamaya yol açabilir.
- Terleme: Ter sodyum, kurşun, nikel ve magnezyum gibi cildi tahriş edebilecek mineraller içerir. Ter tamamen kurumadığı zaman, yüksek sıcaklıklar egzama alevlenmelerine yol açacak kaşıntıya neden olabilir.
- Gıda alerjileri: Bazı gıdalar alerjiye yol açarak elde egzama alevlenmesine neden olabilir. Bunlara süt, yumurta, fındık, buğday ve soya ürünleri gibi süt ürünleri dahildir.
- Soğuk havalar ve dehidrasyon: Kışın kuru hava ve ani sıcaklık değişiklikleri cildi kurutur ve egzama alevlenmelerini tetikleyebilir. Bu nedenle kış egzamasını sık sık duymuş olabilirsiniz.
Elde egzama belirtileri nelerdir?
Egzama ellerden birini veya her ikisini birden etkileyebilir ve ellerin arkasında, avuç içlerinde, parmakların önünde veya arkasında, kıvrımlarda veya parmak uçlarında gelişebilir. Etkilenen noktalar egzama alevlenmesi dönemlerinde aynı kalabilir veya değişebilir. Elde egzama belirtileri, kısaca şu şekilde sıralanabilir:
- Kırmızı veya koyu lekeler
- Kuru noktalar
- Çatlamış cilt
- Engebeli alanlar
- Kalınlaşmış cilt
- Pullu bölümler
- Küçük tümsekler
- Sıvı sızdırabilecek kabarcıklar
Bazen elde egzama kızarıklık dışında başka semptomlara neden olmaz, ancak genellikle kaşıntılıdır. Kaşıntı alevlenmeden önce başlayabilir ve genellikle alevlenme sırasında kötüleşir.
Elde egzama bulaşıcı mıdır?
Elde egzama ile ilgili en fazla merak edilen sorulardan biri de bu. Yukarıda da açıkladığımız gibi elde egzama bulaşıcı değildir. Yalnızda dışarıdan görüldüğü için diğer kişiler tarafından fark edilebilir.
Elde egzamaya ne iyi gelir?
Elde egzama sorunu yaşayan kişiler semptomlarını hafifletmek için bazı doğal yollara başvurabilirler. El egzaması nasıl geçer sorusunu şu doğal yöntemlerle cevaplamak mümkün:
- Islak kompres uygulamak
- Aloe vera jelini etkilenen bölgeye uygulamak (*)
- Etkilenen bölgeye bal sürmek (*)
- Cildi düzenli olarak nemlendirmek
- Hindistan cevizi yağı kullanmak (*)
- Cildi ayçiçeği tohumu yağı ile nemlendirmek (*)
- Yulaf ezmesi banyoları ve bu içeriğe sahip nemlendiriciler kullanmak (*)
- Balık yağı takviyeleri almak (*)
Elde egzama tedavi yöntemleri nelerdir?
Elde egzama, lezyonların iyileşebilmesi için tedavi edilebilir. Tedavi, ellerinizi daha fazla hasardan ve enfeksiyondan korumaya odaklanır. Egzamanızın harici bir tetikleyicisi varsa, mümkün olan en kısa sürede buna maruz kalmaktan kaçınmanız önemli.
- Ellerinizi koruyun. Ellerinizi aşındırıcı havlularla ovmaktan kaçının ve sürtünmeye maruz bırakmayın. Elleriniz kaşındığında kaşımaktan kaçınmak çok fazla öz kontrol gerektirir, ancak kaşımak el egzamasını kötüleştirir ve iyileşmesini engeller. Parfüm veya alkol içeren kremler, losyonlar, sabunlar ve el dezenfektanları el egzamasını şiddetlendirebilir, bu nedenle sağlık uzmanınız tarafından önerilen ürünlere bağlı kalın.
- Doktorunuz elde egzama tedavisi için bir rejim önerebilir. Tedaviniz kremler, reçeteli kortikosteroidler, ultraviyole ışık (UV) tedavisi, antibakteriyel merhemler içerebilir.
Elde egzama sorununa sahip çoğu insan bu durumun belirli bir nedenini (alerjik veya tahriş edici) asla bulamaz. Durum genelde el kuruluğuyla ilgilidir. Eğer siz de elde egzama yaşıyor olabileceğinizi düşünüyorsanız en doğru tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza danışın.
Ayrıca dudakta uçuk neden çıkar, çenedeki hormonal sivilceler, gül hastalığı (rozasea) yazılarımız da ilginizi çekebilir.